Safra Kesesi Ne İşe Yarar?
Safra kesesi karaciğerin hemen alt yüzüne yapışık kese şeklinde bir organdır. Çocuklarda ortalama hacmi 20-50 ml’dir Görevi, karaciğerde üretilen safranın depolanmasını ve yoğunlaştırılmasını sağlamaktır. Beslenme sonrasında safra kesesi kasılarak depoladığı safrayı onikiparmak barsağına doğru salgılar.
Safra kesesi hastalıkları arasında safra taşları, kesesnin iltihabı (kolesistit) ve safra kesesi polipleri sayılabilir.
Çocuklarda Safra Taşının Sebepleri Nelerdir?
Herediter sferositoz ve orak hücre anemisi gibi bazı kan hastalıkları, ailesinde safra taşı öyküsü olanlar, şişmanlık ve alınan bazı ilaçlar sebepler arasında sayılabilir.
Safra Taşı Olan Çocukta Şikayetler Nelerdir?
- Çoğunlukla herhangi bir belirti yoktur (sessiz taş)
- İlk belirti karın sağ üst kısmında ve sırta da vurabilen ağrıdır. Ağrı özellikle yağlı yemeklerden sonra şiddetlenir.
- Karında şişkinlik hissi
Safra yolları tıkanırsa;
- Bulantı, kusma, sarılık ve ateş tabloya eşlik edebilir.
Tanı Nasıl Konulur?
Safra kesesi hastalıklarının tanısı; öykü, fizik muayene ve laboratuvar testlerinin yanında en sık kullanılan yöntem olan ultrasonografi ile konulur. Bunların dışında gerekli durumlarda karın röntgeni, magnetik rezonans (MR), kolanjiografi, endoskopik retrograd pankreatografi gibi farklı tetkikler de kullanılabilir.
Tedavide Ne yapılır?
Bulgu vermeyen safra kesesi taşı takip edilebilir. Bulgu varsa, tedavi ameliyatla safra kesesinin alınmasıdır. Kolesistektomi adı verilen bu ameliyat kapalı (laparoskopik) veya açık cerrahi teknik olmak üzere iki türlüdür.
Safra Yolları Atrezisi
Safra yolları karaciğer içinde üretilen safrayı barsağa taşıyan kanallardır. Safra yolları yokluğu (atrezisi) veya diğer adı bilier atrezi ciddi karaciğer hastalığı ile sonuçlanan bir durumdur.
Nedeni bilinmemektedir. İki tipi vardır; en sık görülen tipte bebek doğdoğunda sağlıklıdır. Genellikle doğum haftası ve kilosu normaldir. Vakaların %65-90’ında ilk 1-2 ay içinde sarılık gelişir. Diğer tipte ise sarılık bebek doğar doğmaz başlar; kalpte, büyük damarlarda ve barsaklarda çeşitli anomaliler vardır.
Safra Yolları Atrezisinde Tanı Nasıl koyulur?
Tanıda klinik bulgular önemli yer tutar. Bebeklerin ilk dışkıları normaldir. Genelde doğumdan sonraki ilk 2-4 hafta arasında sarılık başlar, dışkı rengi açılarak sarı-beyaz macun rengine dönüşür. Bebeğin karnında şişlik gelişir, kilo alımı azalır. Kan testleri ile karaciğer fonksiyonları değerlendirilir. Ultrason ile safra kesesinin varlığı, karaciğerin büyüklüğü ve durumu görüntülenir. Kesin tanı karaciğer biyopsisi ile konulur.
Safra Yolları Atrezisinde Tedavi Nedir?
Tedavisi cerrahidir. Kasai ameliyatı ile karaciğerden safra akışını sağlamak için bir barsak kısmı karaciğerin alt kısmına getirilerek safra üretimi ve salınımı varsa barsaklara geçmesi sağlanır. Eğer ilk 2 ay içinde tanı konur ve ameliyat başarılı bir şekilde yapılırsa safra akışı yaklaşık %80 sağlanabilir. Bilier atrezi ilerleyici bir hastalık olduğundan karaciğerdeki hasar devam eder. Kesin tedavisi Karaciğer naklidir. Başarılı bir Kasai ameliyatı nakil için zaman kazandırır.
Koledok Kisti
Ana safra kanalı koledok olarak adlandırılır. Koledok kisti; ana safra kanallarının veya karaciğer içindeki safra kanallarının anormal genişlemesidir. Nedeni tam olarak bilinmeyen bu kistlerin hem doğumsal hem edinsel olabileceğini gösteren bulgular vardır.
Farklı tipleri vardır; bunlardan ana safra kanalını tutan genişleme en sık görülen tiptir.
Genellikle belirti vermeyen bu kistler, karaciğer büyümesi, karın ağrısı, safra yolu iltihabı (kolanjit), pankeas iltihabı, safra yolu tıkanıklığı, sarılık, karaciğer apsesi ve ateş gibi belirtilerle ortya çıkabilir.
Tanı
Tanıda ultrason, bilgisayarlı tomografi, magnetik rezonans görüntüleme (MR),
Tedavi
Tedavisi cerrahidir, safra kesesi ve kistin tamamı çıkarılır. Safra akışı için safra yolu ince barsağa ağızlaştırılır. Koledok kistinde kanser görülme oranı normal toplumdan yirmi kat fazladır. Bu sebeple kistin tamamının çıkarılması önem arz etmektedir.