Kabızlık Nedir?

Her gün ya da gün aşırı, bir kez çok zorlanmadan, normal kıvamda dışkı yapılması normal barsak alışkanlığı olarak kabul edilir.

Kabızlık bir hastalık değil, farklı şekillerde yorumlanan sübjektif bir semptomdur. Basitçe tanımı ile kabızlık; çocuğun normalden daha seyrek ve zorlanarak sert kaka yapması demektir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi dışkılama sayısının az olması kabızlık anlamına gelmez. Çocuğun haftada üçten daha az sayıda kaka yapması, her dört dışkılamanın en az birinde ağrı çekmesi veya aşırı derecede ıkınması, her dört dışkılamanın en az birinde dışkının sert ve parça parça olması kabızlığı düşündüren bulgulardır. 

Kabızlık tedavi edilmediği takdirde, kaka kaçırma (enkoprezis) ve kilot kirlenmesi (soiling) gibi ciddi sorunlara sebep olabilmektedir.

Kabızlık Neden Olur?

Kabızlığın sebebini ortaya koymada dikkat edilmesi gereken önemli bir kıstas kabızlığın ne zaman başladığıdır. Özellikle doğumdan sonra ilk dışkılarını 24 saatten sonra çıkaran olgularda altta yatan bir hastalığın olup olmadığı dikkatle araştırılmalıdır. Bu hastalıklar barsak sinir sisteminin gelişimi, makat darlığı ve yerleşimi ile ilgili doğumsal problemler ya da tiroid bezinin az çalışması gibi kabızlığa yol açan sistemik problemler olabilir. Mama ile beslenen bebeklerde ve ek gıdaya geçiş sürecinde de kabızlık problemine daha sık rastlanır. Çok fazla inek sütü tüketimi ve başka nedenle kullanılan ilaçlar kabızlık oluşturabilir.

Biraz daha büyük çocuklarda fonksiyonel olarak adlandırılan altta yatan başka bir hastalığın olmadığı kabızlık tipi sık görülür. Tuvalet ihtiyacını ertelemek, bol su tüketmemek, tuvalet terbiyesinin erken verilmesi, hareketsizlik (bilgisayar ya da televizyon başında çok vakit geçirmek), yeni bir sosyal yaşantıya adım atmak (okula başlamak) gibi nedenlerle bir kez dışkılama ritmi bozulan çocukta, kaka sertleşir ve dışkılama sırasında çocuğun canı acır. Çocuk kaka yapmaktan korkar. Bu olay tekrarlandıkça bir kısır döngü ile problem ağırlaşır. Kakası gelen çocuk, bir köşeye saklanır, dışkılamayı ertelemek için bacaklarını ve kalçasını kasar, ağlar, terler, kızarır ve anne-babayı endişelendiren bir süreç yaşanmaya başlar.

Tedavi

Tedavi planı altta yatan nedene yönelik yapılır. Mevcut bir anatomik bozukluk varsa cerrahi olarak düzeltilmelidir. Kabızlığa neden olabilecek dahili bir hastalık varsa tedavi edilmelidir. Tedavide hedeflenen; kakanın yumuşak kalmasını sağlamak, kaka yaparken ağrının önüne geçmek ve barsak düzeni (tuvalet alışkanlığı) kazandırmaktır. Bu amaçla kaka yumuşatıcı şurup, ağrı kesici krem ve fitil gibi ilaçlardan yararlanılır. Beslenmeden kaynaklandığı düşünülen kabızlıkta beslenme alışkanlığı değiştirilmelidir.

Tedavide kullanılan ilaçlara bağımlılık kazanma söz konusu değildir. Kabızlık tedavisinde kısa sürede çözüm beklenmemeli, ilaçlar doktora danışmadan bırakılmamalıdır.