Renal pelvis ve/veya kaliksin (idrarın toplandığı böbrek kısmı) normalden geniş olmasına hidronefroz denir. Halk arasında böbrek büyümesi olarak da bilinen hidronefrozda erken tanı çok önemlidir. Tedavisine geç başlanıldığında böbrekte kalıcı hasara yol açmaktadır.
Hidronefroz Nedenleri Nelerdir?
Hidronefroz, doğuştan ve sonradan gelişen olmak üzere ikiye ayrılır. Sonradan gelişen hidronefroz böbreklerde ve idrar yollarında meydana gelen hasarlar sonucu oluşurken, doğuştan olan hidronefrozun ise iki ana nedeni vardır:
1) İdrar torbasından böbreklere idrarın geri kaçışı nedeniyle böbrekte genişleme olması
- Vezikoüreteralreflü (VUR)
2) İdrar yollarının herhangi bir yerinde tıkanıklık olması nedeniyle böbreklerde genişleme olması
- Üretero-pelvik bileşke darlığı (UPD): Böbrek pelvisinin çıkışında pelvisin üreter ile birleştiği yerde darlık vardır.
- Üretero-vezikal bileşke darlığı (UVD): Üreterin idrar torbasına girdiği yerde darlık vardır.
- Posteriorüretral valv (PUV): Üretrada idrar akışını engelleyen yaprakçıklar vardır. PUV ile beraber genellikle iki taraflı vezikoüreteral reflü mevcuttur. PUV olan hastalarda hem üretranın üst kısmında, hem mesane ve üreterlerde hem de böbrek pelvisinde genişleme mevcuttur.
Tanı Nasıl Konur?
Gebelik döneminde yapılan ultrasonlarda böbreklerdeki genişleme (hidronefroz) 4. aydan itibaren saptanabilir. Anne karnında hidronefroz saptanan bebeklerde doğumdan sonra yapılan ultrasonda hidronefroz devam ediyorsa altta yatan nedene yönelik ileri tetkikler yapılır.
Anne karnında hidronefroz tanısı almamış bebekler ile daha büyük çocuklarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu saptanmışsa idrar yollarında sorun olup olmadığı araştırılmalıdır.
Tanıda ultrason, ilaçlı filmler ve sintigrafi gibi teknikler kullanılır.
Tedavi
Hidronefrozun nedenleri tespit edilip o nedenin tedavi edilmesi gerekmektedir.