Yabancı cisim yutulması sık görülen çocuk acil başvuru nedenlerindendir. Çevreyi keşfetme arzusundaki bebeğin eline geçirdiği bir cismi ağzına götürmesi veya daha büyük bir çocuğun oyun amacıyla ağzında tuttuğu yabancı cismi yanlışlıkla yutması sonucu oluşur. Metal para, mıknatıs, saat ve oyuncak pilleri, çivi, iğne, çengelli iğne, kolye, küpe, kalemlerin basılan yerleri, küçük yaylar vb. cisimler çocuklar tarafından yutulabiliyor. 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülmektedir.
Yutulan yabancı cisimlerin takip ve tedavisinde en belirleyici faktörler cisimlerin bulunduğu yer, boyutları, kimyasal yapısı ve şekilleridir.
Özofagus (Yemek borusu) sindirim sisteminin en dar yeridir. Burada takılıp kalan her yabancı cisim çıkarılmalıdır. Özellikle disk piller özofagusta yanık ve delinmeye neden olabileceğinden en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yemek borusunu aşıp mideye ulaşan cisimlerin %95’i genellikle sorunsuz olarak anüs yoluyla atılır. Nadiren uzun/geniş cisimler mide çıkışında ya da ince barsak kalın barsak birleşim yerinde takılabilirler. Birden fazla mıknatıs yutulması durumunda mıknatıslar sindirim kanalı içersinde birbirine yapışır. Bu durum mıknatıslar arasında sıkışan barsak duvarında perforasyona (barsak delinmesi) neden olabiliyor.
Yabancı cisim aspirasyonu, nefes alma esnasında ağız ya da burun yolu ile alınan bir cismin soluk borusuna kaçmasıdır. En sık 6 ay – 3 yaş arasında görülür. Sıklıkla çekirdek, fındık, fıstık, çiğnenmemiş besin artıkları, oyuncak parçaları aspire edilir.
Beslenme ya da oyun oynama esnasında ani olarak ortaya çıkan nefesin kesilmesi, morarma, öksürük ve hırıltı en sık görülen bulgulardır. Ancak yabancı cismin soluk borusuna kaçması esnasında yanında kimse yok ise, yabancı cisim uzun süre hava yollarında kalabilir. Hastalar devamlı öksürük, tekrarlayan zatürre, balgam ve nefes darlığı gibi şikayetler ile doktora başvurabilirler.
Tanıda en önemli kriterlerden biri aile ya da çocuktan alınan öyküdür. Muayene esnasında morarma, hışıltılı solunum, tek taraflı veya her iki akciğerde solunum seslerinin azalmış olması veya alınamaması saptanabilir. Yabancı cisim düşünülen hastalara akciğer grafisi çekilir; grafide akciğerde tek tarafta havalanma fazlalığı veya radoopak cisim izlenebilir.
Tedavide, anestezi altında ışıklı kamera sistemi ile çocuğun solunum yollarına girilerek yabancı cisim çıkarılır. Erken tanı almış ve yabancı cismi çıkarılmış hastalar aynı gün taburcu olabilirken, geç başvuranlarda daha uzun süreli hastanede yatış ve tedaviler gerekebilir.