Varikosel

Varikosel, testisin kirli kanını kalbe geri götüren toplar damarların (testiküler venlerin) genişlemesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Sıklığı ergenlik öncesi erkeklerde %2-11, ergenlik sonrası %15-16’dır. Kısırlık nedeni ile başvuran hastalarda sıklığı %40’lara varmaktadır. Genellikle anatomik farlılıktan dolayı %90 sol tarafta görülür. Sadece sağda görülme sıklığı çok nadirdir. 10 yaşın altında ve/veya sadece sağda varikosel olan hastalarda wilms tümörü, nöroblastom ve hidronefrotik böbrek gibi testisin venöz dönüşünü engelleyen olası nedenler araştırılmalıdır.

Nedenleri Nelerdir?

Herhangi bir nedenle testiküler venlerdeki kanın geri akışını engelleyen valv sisteminin yetersizliği veya yokluğu
Solda testiküler venlerin sol böbrek venine girdiği açı dolayısıyla buradaki basıncın fazlalığı
Nadir olarak böbrekteki kitleler ve retroperitondaki büyümüş lenf nodlarının basısı nedeniyle basınç artışı olması

Belirtileri Nelerdir?

Varikosel çoğunlukla asemptomatiktir yani hastaların hiçbir şikayeti yoktur. Testisin bulunduğu torbanın (skrotum) üst kısmında genişlemiş damarlara ait yumuşak, ağrısız bir kitle bulunur. Sıklıkla aileler tarafından farkedilir. Testis gelişiminde gerileme, hacim kaybı, kozmetik görünümün bozulması (genişlemiş venler nedeniyle kurtçuk görünümü) ve ilerlemiş vakalarda ağrı gibi şikayetler olabilir.

Tanısı Nasıl konulur?

Varikosel tanısında altın standart fizik muayenedir. Varikosel muayenesi ayakta yapılır. Muayene esnasında hasta ıkındırılır. Bu esnada şişliğin ortaya çıkıp çıkmadığı araştırılır, her iki testisin kıvamı ve hacmi değerlendirilir. İki testis büyüklüğü arasında %20’den fazla azalma olması hipotrofi (küçülme) olarak tanımlanır. Renkli skrotal doppler ultrason ve tüm batın ultrasonu ile tanı desteklenebilir; damarların genişleme derecesi ve testis hacmi hesaplanabilir, beraberinde karın içi yer kaplayan bir durumun varlığı ekarte edilebilir.

Varikosel muayene bulgularına göre 3 derecede sınıflanır. Grade III varikoseller dışarıdan görülür, Grade II varikoseller elle muayenede anlaşılabilirken, grade I varikoseller de ancak renkli skrotal doppler ultrason ile anlaşılabilmektedir.

Nasıl Tedavi edilir?

Testiste volüm kaybı saptanmayan ve şikayeti olmayan grade I-II varikoseli bulanan hastalar, yılda bir kez fizik muayeneye ek olarak yaşı uygun hastalarda yıllık spermiogram yapılması da önerilmektedir.

Ergenlik döneminde her iki testis arasında %10-20 (2 cc) arasında hacim farkı olması, grade III varikosel ve geçmeyen ağrı cerrahi tedavi endikasyonlarındandır. Cerrahi tedavide testisin internal ve eksternal toplardamarları bağlanır. Ameliyat açık ve kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılabilmektedir.

Ameliyat sonrasında uygulanan tekniğe göre değişkenlik gösteren hidrosel, testis atrofisi ve nüks gibi komplikasyonalar görülebilmektedir.

Varikosel Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ergenlik çağında testisin küçük kalmasına neden olabilir.
Kasığa ve bacağa vuran ağrılara yol açabilir.
Erkeklik hormonu olan testosteronun azalmasına sebep olabilir.
Kısırlığa neden olabilir. Varikosel erkek kısırlığının en sık görülen ve tedavi edilebilen nedenidir.